Iedere pedagogisch professional en ouder heeft zijn eigen visie op opvoeden, heeft voor ogen wat hij of zij belangrijk vindt om mee te geven aan kinderen. De afgelopen jaren heb ik veel ouders en pedagogisch professionals ontmoet en wat ik altijd voor ogen heb: er is geen één perfecte manier van opvoeden. Iedere kind is anders en iedere professional en ouder is anders. Dat mag en kan, zolang je maar blijft kijken naar wat jouw opvoedgedrag drijft. Bewust opvoeden zorgt ervoor dat je ‘wakker blijft’ en de behoeften het kind niet uit het oog verliest én trouw blijft aan jouw behoeften.
Waar we het over eens zijn is dat kinderen niet te veel stress moeten ervaren. We weten uit onderzoek dat te veel stress schade toebrengt aan de ontwikkeling van baby’s. Enige tijd geleden ging ik met mijn zoontje (toen 11 maanden) voor het eerst naar de kapper en kreeg hij zijn eerste knipbeurt. Hij kan schrikken van harde geluiden en natuurlijk ging er in de salon onverwacht een föhn aan. Thijn keek verschrikt naar mij en ik begeleidde het geluid met woorden en een rustige stem. Ik praat dan bewust wat lang-za-mer, omdat rust eenmaal besmettelijk werkt.
(Meer lezen? Zie artikel ‘Stress bij kinderen in de kinderopvang’ in het vakblad Kinderopvang https://jblauwhoff.nl/wp-content/uploads/2017/06/JB-Expertise-stress-bij-kinderen-in-de-kinderopvang-.pdf)
Stress bij de verzorger betekent immers stress bij het kind. Opvoedingsstress zorgt ervoor dat we in een stroom van automatisch opvoeden terecht komen; je verliest misschien eerder je zelfbeheersing, je reageert geïrriteerd en je kunt je lastiger verplaatsen in de behoeften van je kind.
Automatisch opvoeden heeft niet altijd te maken met stress. De routinematige activiteiten bijvoorbeeld in de kinderopvang op een dag kunnen ervoor zorgen dat je automatisch opvoedt. Het vaste eetmoment, het vaste verschoonmoment. Ze komen iedere dag terug en soms hebben we weinig aandacht nodig om die taken te vervullen. Het gevaar dat op de loer ligt; we leven niet in het moment. Ben jij met je volledige aandacht bij een baby?
Laat ik duidelijk zijn, dit is totaal menselijk gedrag. Het is wel essentieel om je bewust te worden van je automatische manier van reageren. Even een voorbeeld. Een baby floreert pas echt wanneer zijn nood aan nabijheid en exploratie wordt vervuld. Dus een stapje terug als je ziet dat een baby materiaal aan het ontdekken is en juist weer zijn of haar ‘handen’ zijn als er een emotioneel bijtankmoment nodig is.
Stress bij de verzorger betekent immers stress bij het kind.
Wat heeft iedere baby nu echt nodig? Laat ik hieronder een aantal gouden regels opsommen. Er zijn er natuurlijk nog veel meer! Zou je onder dit blog jouw gouden regels willen delen?
Wat heeft iedere baby (én soms jij) nodig?
#1Wacht af.
Het informatieverwerkingssysteem van een baby verloopt vele malen trager dan bij volwassenen. Neem de tijd, stel één vraag tegelijk en wacht een reactie af.
#2 Speel samen.
Baby’s genieten enorm van samenspelen met jou. Doe dit enkele keren per dag met volledige aandacht. Door op de grond te zitten wordt automatisch spelbetrokkenheid verhoogt. Je hoeft niet eens wat te doen.
#3 Laat ontdekken zonder te storen.
Zodra een baby in volledige exploratiemodus staat en bezig is om materiaal te ontdekken, dan heeft het jou even niet nodig. Wees gewoonweg nabij en geef de ruimte.
#4 Neem pauze.
Pak bewust jouw pauzemoment tijdens je werk met baby’s of plan bewust me-time in. Opvoeden is soms enorm pittig en vraagt veel van je. Maak er een moment van waarin je goed voor jezelf zorgt. Pak je lievelingstijdschrift of zet je koptelefoon op met fijne muziek. Baby’s pikken een gehaaste energie direct op. Als jij een kalm brein hebt, is de kans groter dat een baby dat ook heeft.
#5 Versimpel.
Maak het werk simpeler. Als je een dag ‘lager’ in je energie zit, maak dan de afweging voor jezelf; moet die kast echt vandaag schoon? Kan ik materialen neerleggen en de baby’s hun eigen gang laten gaan op de groep? Maak bewust keuzes.
#6 Beoefen dankbaarheid.
Blik terug op de fijne momenten op de dag. Waar was je dankbaar voor? Schrijf tenminste drie dingen op die goed verliepen en waar jij van genoot. Door te focussen op zaken waar je dankbaar voor bent of die positief verliepen brengen je naar een tevreden gevoel einde van de dag.
#7 Perfectie hoeft niet.
Accepteer wie jij bent en wie een baby is. Dit betekent dat je je bewust bent dat jij en een baby verschillen van o.a. temperament, karakter en talenten. Jullie hoeven beiden niet perfect te zijn.
#8 Vertraag jouw tempo.
Ver-lang-zaam, gun een baby en jezelf een trager tempo. Pas je handelingen aan op het tempo van een baby. Door af en toe routinematige handelingen bewust op een lager tempo uit te voeren, kijk je beter naar je baby en ontdek je weer nieuwe dingen!
#9 Breng beweging in de dag.
De motorische vaardigheden van kinderen zijn achteruit gegaan als we dit vergelijken met 20 jaar geleden. Als kinderen niet goed ontwikkeld zijn op motorisch gebied, dan hebben ze minder plezier in bewegen op latere leeftijd en zullen zij ook minder bewegen. Daag baby’s uit om te bewegen en bied een gevarieerd aanbod. Kruipen over lijnen, zet een hekje of wobbel neer in de ruimte: daag uit tot bewegen.
#10 Raak aan.
Zodra we elkaar aanraken komt het fijne hormoon oxytocine vrij. Het welbekende knuffelhormoon en van oxytocine worden we leukere mensen. We staan dan nog meer open voor sociale contacten. Baby’s hebben sensitieve aanraking nodig (uiteraard als een baby aangeeft dit te willen)
Welke gouden tips wil jij delen met ouders en collega’s in het contact hebben met baby’s?
Leuk artikel? Deel het!
